Sikpui umzie
Sikpui ti hin umzie pahni a nei a. Pakhatnaa chun Sikpui ti hi „intâwm tlâng‟ amani „chên hmunkhat‟ tina a nih. Hi ruoi an hmang tan tawmin, mani in senga zu le sahai mani siktum sengin an chen zet a; chu hnunga muol zâwlah zu le sahai chu mani khuo leh vênghai le chên hmunkhat dingin Sikpui Ruoi ni ruot bikah chun an chawi khawm a, chu chu sikpui an tina san a nih. Sikpui umzie pahnina chu hi ruoi hi thlasik hun laia hmang hlak a ni leiin sikpui ti a nih. A ieng ieng khawm ni sien Sikpui Ruoi chu bu sik zo thlasik huna umni khâma khawtlângin hlimtaka ruoi an kil tlâng hun chu a nih.
**********
Tlawmngai insuona hun chu hienghai hi an ni tlangpui
1. Phingṭam dangchar tuok huna, a fa nuhnung tak le a dawn nuhnung tak ni an inchu hlak. Ruoiṭhenaa neka upa lemin an fak hma‟n, an fak hmasa ngai nawh.
2. Thil insem ni khuoah, upa lemin an lak hma chun an chan an lak khal ngai nawh.
3. Ram fenaa ruol le pai damnaw le hliemin um hai sien an maksan ngai nawh. Zawn ṭul an ni chun, zawnpuitu ding mi fielin an zawn hlak. Rama rikpui ṭul sien, an riekpui el hlak.
4. Ral le sahrang hmatawngnaa a suok hmasa tak ni an tum hlak.
5. Ramsuok nia zing tho hmasa tak le thlai suong hmasa tak ni an inchu hlak.
6. Mi inhmang zawng ni khuoa, a thisaa hmu a ni hlauh chun tiin a tuomna ding puon a rukin an taivawn hlak. Sarthi a hmu hmasa taktu le puon inkhum hmasa taktu ni an inchu hlak.
7. Damnaw le mithi khuol rala thak ding ni sien, a put rawn tak le sawt tak ni an inchu hlak.
8. Mithi ni khuoa, khuorala thangko ṭul sien, tir ngai loa, a fe hmasa tak ni an inchu hlak.
9. Mani neka up lem inzana an nei lien em em a. Upa thu chu lal thupek ang tawpin an ngai a, an sel ngai nawh.
10. Lusun le khawsawt lengpui le riekpuitu ni an tum tlat hlak.
11. Damnaw le hmeithai ṭhangpui ngai ṭhangpui hmasa taktu ni an inchu hlak
************
Hmar Clans
1. AIMUOL
2. BIETE
Betlu, Chongol/ Chungngol, Darnei, Fatlei, Hmunhring, Khurbi (Lienate), Nampui, Ngaite, Ngamlai, Puilo, Sawnlien, Tamlo, Tamte, Thienglai, Tlungngurh
3. CHANGSAN
Armei, Chailong/ Chaileng, Hranhnieng, Hrawte, Kellu, Ngawithuom, Ngulthuom, Thangngen, Zilchung, Zilhmang
4. CHAWROI
Langkai, Nisatarai, Saithuoi, Tuipai, Hmartala
5. CHAWTHE
Chamte, Chawngdang, Chawnfieng, Chawnthik, Halte, Hawnsang/ Hawnzawng, Lienhna, Suonhoi, Tamva, Thaman
6. CHAWTHEI (HMARLUSEI)
Chonzik, Hnechawng, Lamthik, Luophul, Neichir
7. CHIRU
8. DARLONG
Biete (Fatlei, Faihriem, Khawhren, Saihmar, Saihriem), Hrangchal (Khuolte, Rante, Tlawmte), Ngurte (Rante, Songate, Fatlei), Thiek (Chongkal, Hmante, Hnamte, Kangbur, Vankal), Zote (Chawrawl, Chonnel, Saite, Sie)
9. DARNGAWN
Faiheng, Ruolngul, Banzang (Chawnghmunte, Famhoite, Fatlei, Khamchangte, Lamchangte, Sanate, Sinate), Rentlei (Lienhlun, Zasing, Thangthlawi, Tinkual, SingthangSawnnel, Thuondur, Sawnghek, Pakhuong (Buongpui, Hranngul, Khelte, Khuongpui), Ruolngul, Shakum (Hauhmawng, Hauhnieng, Kilong), Shonte, Tlau
10. FAIHRIEM
Bapui, Dulien/Khawhrang/ Khawhreng, Khawkhieng, Khawlum, Khawral, Saihmar, Saivate, Seiling, Sekong, Thlanghnung, Tuimuol, Tuollai, Tusing
11. HRANGATE
Hrangate, Hrangdo, Hrangman, Hrangsute
12. HRANGKHAWL
Chawlkha, Dumkher, Penate/ Penatu, Phuoitawng
13. KHAWBUNG
Bunglung, Fente, Laising, Muolphei, Pangamte, Pazamte, Phunte (Siersak,Siertlang), Riengsete, Tente
14. KHELTE
Hmaimawk, Lutmang, Singhlu, Sierchuong, Thatsing, Vankeu, Vohang, Vohlu, Zahlei, Zaucha
15. KHIENGTE
Chawngte, Khello, Khupsung, Khupthang, Kumsang, Muolvum, Singbel
16. KHUOLHRING
Chunthang, Khintung, Leidir, Lozum, Lungen/ Lungsen, Midang, Milai, Peiltel, Rawlsim, Suokling, Thlaute
17. KOM
18. LAMKANG
19. LANGRAWNG
Bawng, Kaipeng, Muolthuom, Pang
20. LAWITLANG
Chawnsim, Hrangchal (Darasung, Laiasung,Sielasung, Tungte), Parate, Sungate, Suomte, Tlangte, Tlawmte, Varte
21. LEIRI
Neingaite, Pudaite, Puhnuongte, Pulamte, Puruolte, Tlandar
22. LUNGTAU
Infimate, Intoate, Keivom, Lungchuong (Inbuon), Mihriemate, Nungate, Pakhumate (Khumthur, Khumsen), Pasuolate, Sielhnam, Songate, Sunate, Theisiekate, Thlawngate, Tamhrang
23. NEITHAM (Also Under Zote)
Chawnhning/ Chawnhring, Khawthang, Maubuk, Singphun, Thangleh, Thangngawk, Vaithang
24. NGENTE
Bawlte, Chawnghawi, Dosak, Dothang/ Dothlang, Kawngte, Laihring, Lailo, Laitui, Tuolngul/ Tuolngun, Zawngte, Zawhte
25. NGURTE
Bangran/ Bangrang, Chiluon, Parate, Saingur, Sanate (Pusingathla, Saidangathla), Traite, Zawllien
26. PAUTU
Fuongzal, Senlawn, Singate, Tluongate
27. RAWITE
Aite, Arro, Buite, Hnungte, Pieltu, Sawrte, Seldo/ Sehdue
28. SAKECHEP (SAKECHEK)
Bawmlien, Keiphun, Keiphung, Khawlum, Neibawm, Sungtinpha, Telengsing, Thingphun, Thirau/ Thirsu, Vaichei/ Vaichai, Zeite
29.THIEK
Amaw (Chalhril, Hmunhring), Athu, Buhril, Chawnnel, Hekte (Chawnghekte, Ralsun), Hmante, Hnamte, Kellaite, Khawzawl (Lalun, Laldau, Saibung), Kungate, Khangbur, Pakhuomate (Khumsen, Khumthur), Sellate, Tamte, Thilhran, Thilsawng, Thluchung, Tuolte, Tuolawr, Tamlo, Taite, Vankal (Khawbuol, Pangote, Pangulte), Zate
30. VANGSIE
Dosil, Ivang,Theidu/ Theiduha, Tlukte, Vanghawi, Zapte
31. ZOTE
Buonsuong, Chawnghau, Chawngvawrtu/ Chawngvar, Chuonkhup, Chawngtuol, Darkhawlai/ Darkhawlal, Dawthang, Hrangate/ Hrangzote, Hrangdo, Hrangman, Hrangsite/ Hrangsete, Hrangsote, Hriler, Maubuok, Neitham (Chawnhnieng, Singphun), Ngaite, Parate, Pasuolate, Pusiete/ Pusieate, Saiate (Saihmang), Tlangte/ Tlangate, Thangnawk, Vaithang
2. BIETE
Betlu, Chongol/ Chungngol, Darnei, Fatlei, Hmunhring, Khurbi (Lienate), Nampui, Ngaite, Ngamlai, Puilo, Sawnlien, Tamlo, Tamte, Thienglai, Tlungngurh
3. CHANGSAN
Armei, Chailong/ Chaileng, Hranhnieng, Hrawte, Kellu, Ngawithuom, Ngulthuom, Thangngen, Zilchung, Zilhmang
4. CHAWROI
Langkai, Nisatarai, Saithuoi, Tuipai, Hmartala
5. CHAWTHE
Chamte, Chawngdang, Chawnfieng, Chawnthik, Halte, Hawnsang/ Hawnzawng, Lienhna, Suonhoi, Tamva, Thaman
6. CHAWTHEI (HMARLUSEI)
Chonzik, Hnechawng, Lamthik, Luophul, Neichir
7. CHIRU
8. DARLONG
Biete (Fatlei, Faihriem, Khawhren, Saihmar, Saihriem), Hrangchal (Khuolte, Rante, Tlawmte), Ngurte (Rante, Songate, Fatlei), Thiek (Chongkal, Hmante, Hnamte, Kangbur, Vankal), Zote (Chawrawl, Chonnel, Saite, Sie)
9. DARNGAWN
Faiheng, Ruolngul, Banzang (Chawnghmunte, Famhoite, Fatlei, Khamchangte, Lamchangte, Sanate, Sinate), Rentlei (Lienhlun, Zasing, Thangthlawi, Tinkual, SingthangSawnnel, Thuondur, Sawnghek, Pakhuong (Buongpui, Hranngul, Khelte, Khuongpui), Ruolngul, Shakum (Hauhmawng, Hauhnieng, Kilong), Shonte, Tlau
10. FAIHRIEM
Bapui, Dulien/Khawhrang/ Khawhreng, Khawkhieng, Khawlum, Khawral, Saihmar, Saivate, Seiling, Sekong, Thlanghnung, Tuimuol, Tuollai, Tusing
11. HRANGATE
Hrangate, Hrangdo, Hrangman, Hrangsute
12. HRANGKHAWL
Chawlkha, Dumkher, Penate/ Penatu, Phuoitawng
13. KHAWBUNG
Bunglung, Fente, Laising, Muolphei, Pangamte, Pazamte, Phunte (Siersak,Siertlang), Riengsete, Tente
14. KHELTE
Hmaimawk, Lutmang, Singhlu, Sierchuong, Thatsing, Vankeu, Vohang, Vohlu, Zahlei, Zaucha
15. KHIENGTE
Chawngte, Khello, Khupsung, Khupthang, Kumsang, Muolvum, Singbel
16. KHUOLHRING
Chunthang, Khintung, Leidir, Lozum, Lungen/ Lungsen, Midang, Milai, Peiltel, Rawlsim, Suokling, Thlaute
17. KOM
18. LAMKANG
19. LANGRAWNG
Bawng, Kaipeng, Muolthuom, Pang
20. LAWITLANG
Chawnsim, Hrangchal (Darasung, Laiasung,Sielasung, Tungte), Parate, Sungate, Suomte, Tlangte, Tlawmte, Varte
21. LEIRI
Neingaite, Pudaite, Puhnuongte, Pulamte, Puruolte, Tlandar
22. LUNGTAU
Infimate, Intoate, Keivom, Lungchuong (Inbuon), Mihriemate, Nungate, Pakhumate (Khumthur, Khumsen), Pasuolate, Sielhnam, Songate, Sunate, Theisiekate, Thlawngate, Tamhrang
23. NEITHAM (Also Under Zote)
Chawnhning/ Chawnhring, Khawthang, Maubuk, Singphun, Thangleh, Thangngawk, Vaithang
24. NGENTE
Bawlte, Chawnghawi, Dosak, Dothang/ Dothlang, Kawngte, Laihring, Lailo, Laitui, Tuolngul/ Tuolngun, Zawngte, Zawhte
25. NGURTE
Bangran/ Bangrang, Chiluon, Parate, Saingur, Sanate (Pusingathla, Saidangathla), Traite, Zawllien
26. PAUTU
Fuongzal, Senlawn, Singate, Tluongate
27. RAWITE
Aite, Arro, Buite, Hnungte, Pieltu, Sawrte, Seldo/ Sehdue
28. SAKECHEP (SAKECHEK)
Bawmlien, Keiphun, Keiphung, Khawlum, Neibawm, Sungtinpha, Telengsing, Thingphun, Thirau/ Thirsu, Vaichei/ Vaichai, Zeite
29.THIEK
Amaw (Chalhril, Hmunhring), Athu, Buhril, Chawnnel, Hekte (Chawnghekte, Ralsun), Hmante, Hnamte, Kellaite, Khawzawl (Lalun, Laldau, Saibung), Kungate, Khangbur, Pakhuomate (Khumsen, Khumthur), Sellate, Tamte, Thilhran, Thilsawng, Thluchung, Tuolte, Tuolawr, Tamlo, Taite, Vankal (Khawbuol, Pangote, Pangulte), Zate
30. VANGSIE
Dosil, Ivang,Theidu/ Theiduha, Tlukte, Vanghawi, Zapte
31. ZOTE
Buonsuong, Chawnghau, Chawngvawrtu/ Chawngvar, Chuonkhup, Chawngtuol, Darkhawlai/ Darkhawlal, Dawthang, Hrangate/ Hrangzote, Hrangdo, Hrangman, Hrangsite/ Hrangsete, Hrangsote, Hriler, Maubuok, Neitham (Chawnhnieng, Singphun), Ngaite, Parate, Pasuolate, Pusiete/ Pusieate, Saiate (Saihmang), Tlangte/ Tlangate, Thangnawk, Vaithang
e, tunah chuan ka chiang ta uar mai, Pawih hnam atangin ka pem a,Darngawn zingah ka lo awm reng a nih hi, a va bengvar thlak em, ka thiante songate, ngente, parte,faiheng etc. te nen chhung khat kan lo ni reng a
ReplyDeletesikpui hi hi neka fie lema hrilfie thei ei um am aw....
ReplyDeleteNia Sikpui mawl hi,hrietdan hung thawkhawm ro ka lan hlan thei naw deu a nih.
ReplyDeleteChiru hin kau peng a nei ve naw a ni?
ReplyDeleteTaite le Traite ti hi thuhmun am a dang ve ve? A san chu Traite hi Ngurte pahnamah an langa, Taite hi Thiek pahnamah insi bawka. Suk danglam annaw le suk ching thei inla nuom a um ngei??
ReplyDelete